سید مهدی ادنانی؛ حسین بشری؛ حسین باقری
چکیده
استفاده از گیاهان دارویی به عنوان محصولات فرعی مرتع، در کشور ایران دارای سابقه‌ای بسیار طولانی است.شناسایی و تعیین ویژگیهای اکولوژیک این گیاهان، لازمه بهره برداری پایدار و اقتصادی از استعدادهای موجود در عرصه منابع طبیعی است. گیاه باریجه (Ferula gumosa)، یکی از گونه های دارویی مناطق کوهستانی ایران است که از نظر صنعتی نیز دارای اهمیت ویژه‌ای ...
بیشتر
استفاده از گیاهان دارویی به عنوان محصولات فرعی مرتع، در کشور ایران دارای سابقه‌ای بسیار طولانی است.شناسایی و تعیین ویژگیهای اکولوژیک این گیاهان، لازمه بهره برداری پایدار و اقتصادی از استعدادهای موجود در عرصه منابع طبیعی است. گیاه باریجه (Ferula gumosa)، یکی از گونه های دارویی مناطق کوهستانی ایران است که از نظر صنعتی نیز دارای اهمیت ویژه‌ای می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی‌خصوصیات اکولوژیکی باریجه و نیز ترکیبهای شیمیایی موجود در آن به منظور شناسایی و حفاظت از رویشگاه های عمده در سطح استان قم می باشد. این تحقیق از سال 1375 به مدت سه سال در اکوسیستمهای مرتعی استان قم انجام شد. در این بررسی نقشه پراکنش گیاه باریجه با استفاده از منابع موجود و مطالعات صحرایی تهیه و در هر رویشگاه یک منطقه معرف به وسعت یک هکتار انتخاب شد. مؤلفه‌های پوشش گیاهی با استفاده از روش ترانسکت - کوادرات بررسی و پراکنش سیستم ریشه ای و مراحل مختلف فنولوژی با انتخاب 20 پایه در هر منطقه معرف تعیین شد. نمونه‌های خاک از اعماق 15-0 و 30-15 سانتیمتر تهیه و جهت تعیین ماده آلی، اسیدیته و شوری به آزمایشگاه ارسال گردید. به منظور تعیین ارزش غذایی گونه باریجه در مراحل مختلف فنولوژی نمونه گیری از پایه های موجود صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که رویشگاه گونه باریجه اغلب در مناطق نیمه استپی با ارتفاع بالاتر از 2000 متر، دارای خاک با بافت سبک، اسیدیته بین 7.8-7.5 و شوری بین0.06 تا 0.479 میلی موس بر سانتیمتر با سازندهای زمین شناسی گرانیت و گرانودیوریت یافت می شود. این گونه می تواند درجه حرارت بین 23.5- تا 39 درجه سانتیگراد و بارندگی سالانه حدود 300 میلیمتر را تحمل نماید. نسبت ریشه به شاخه و برگ 0.73-0.7 بود. میانگین کل مواد غذایی قابل هضم در این گونه در مراحل مختلف فنولوژی، بیشتر از سایر گونه های مرتعی موجود در رویشگاه است. ارزش غذایی بالا به همراه ارزش اقتصادی شیرابه حاصل از گیاه باریجه، اهمیت فراوان این گونه را نشان می‌دهد.
